Terugblik congres Lezen Centraal
In april vond in het Beatrixtheater in Utrecht het congres Lezen Centraal van stichting lezen plaats. Ik had de eer om tijdens het middagprogramma een deelsessie te verzorgen en was daardoor in de gelegenheid het ochtendprogramma te volgen. Zo kwamen kennis opdoen en kennis delen samen in een mooie dag. Een terugblik.
In een prikkelende keynote over de pedagogische opdracht van het leesonderwijs ging Gert Biesta in op het belang van lezen. Niet alleen DAT er gelezen wordt is van belang stelde hij, maar juist ook WAT er gelezen wordt en dat er IEMAND is die leest. De lezer gaat daarbij van begrip naar appel en stelt zichzelf steeds de vragen: Wat vraagt dit van mij? Wat heb ik hier te doen? En welk appel ontmoet ik hier?
Kort samengevat. Wij zouden dus voor het leesonderwijs ook steeds stil moeten staan bij het feit dat dit de pedagogische dimensie en de pedagogische opdracht is.
Roel van Steensel en Eliane Segers benoemden vervolgens uit onderzoek verkregen belangrijke highlights over digitaal lezen en leesmotivatie. Waardevolle informatie voor wat nodig is om leesmotivatie te bevorderen.
De dagelijkse praktijk vraagt van professionals die betrokken zijn bij het leesonderwijs een lange adem en soms flinke overtuigingskracht om dat wat bekend is uit theorie uit te voeren en te implementeren in de school. Hoe krijg je die mooie pedagogische dimensie en kennis over leesmotivatie overgedragen naar de mensen die het onderwijs verzorgen? Hoe zorg je ervoor dat daar een krachtig beleid onder ligt waardoor het onderwijs ook op de lange termijn van hoge kwaliteit blijft? Dat zijn ook vraagstukken waar scholen mee te maken krijgen.
En op die vraagstukken ging ik in tijdens de deelsessie die ik voor het congres verzorgde. Daar waar in de ochtend Gert Biesta en de andere keynote sprekers nog in de schijnwerpers stonden nam ik in de middag zelf plaats op het podium in de theaterzaal. Het was wel even wennen om zo tegen het licht in te kijken en het was wat lastig om echt contact met de rond de 100 leescoördinatoren, leesconsulenten, taalcoördinatoren, schoolleiders en hogeschooldocenten te krijgen. Dat is toch wel wat anders dan in een klaslokaal in verbinding te staan met een schoolteam. Maar ik merkte dat ik met mijn verhaal over het proces achter het verbeteren van leesonderwijs al snel in een flow kwam.
In mijn deelsessie ging ik in op het belang van visie en het verkrijgen van draagvlak binnen het team. Dat is in het ene team harder nodig dan in het andere team. Het lastige van het verbeteren van leesonderwijs is namelijk dat wat werkt op school A niet per se werkt op school B. Het verzorgen van een goede leesinstructie kost de ene leerkracht ook wat meer moeite dan de andere. In mijn sessie ging ik dan ook in op de complexiteit van het professionaliseren van de leerkracht die met allerlei verschillende overtuigingen, eigen leesvaardigheid en kennis en kunde zijn plek in het schoolteam inneemt. Dat vraagt afstemming en begeleiding op maat van zowel de taalcoördinator als de schoolleider. De toenemende rol van de leesconsulente bleef hierbij niet onbesproken.
Na afloop spraken deelnemers uit dat ze herkenning vonden in dat wat ik vertelde en dat zij weer scherp zijn gezet op de inspanning die soms nodig is om de boodschap over te brengen en verandering te realiseren. Ik hoop dat ik hiermee weer een klein steentje heb mogen bijdragen aan het verbeteren van het leesonderwijs.
Tot slot nog een tip. Luister voor een overzicht van het ochtendprogramma met de sessie van Gert Biesta vooral ook naar de podcast.